Perküsyon, vurmalı müzik aletleri ailesine üye olan tüm enstrümanların genel adıdır. Perküsyon, baget, fırça ve benzeri donanımlarla çalınabildiği gibi enstrümanına bağlı olarak sadece elle de icra edilebilmektedir.
Bilinen en eski müzik yapma aracı öncelikli olarak ses, sesten sonra da perküsyon yani vurmalı çalgılar olarak kabul edilmektedir. Kelime kökeni Latince olan perküsyon, pek çok müzik türünde sıkça kullanılmaktadır.
”Perküsyon nedir?” yazımızda ritm aleti çalmanın faydalarından, perküsyon aletleri çeşitlerine kadar detaylı bir anlatım gerçekleştirdik. Şimdi çalması hem eğlenceli hem de aşırı stres attırıcı bu ritm aletlerini yakından tanıyalım;
Perküsyon Aletleri
- Tumba: Başka bir adlandırılışı ile conga, kökeni Afrika’ya dayanan bir ritm aletidir. Genellikle kullanımı ikili olarak tercih edilen bu ritm aleti, eski zamanlarda ayin ve dini ritüellerde sıkça kullanılırken günümüzde etnik müziklerde ve latin müziklerde sıkça tercih edilmektedir. Kölelik dönemi içerisinde Amerika’ya gelmek zorunda kalan Afrika yerlileri bu ritm aletinin Küba ve sonrasında çevresine yayılmasına büyük katkıda bulunmuştur.
- Djembe: Türkçe’de ‘cembe’ şeklinde bir okunuşa sahiptir. Bir çok perküsyon aleti gibi kökenleri yine Afrika’ya dayanmaktadır. Büyük, orta ve küçük boyutlu olmak üzere bir çok farklı çeşidi bulunmaktadır. İlk bakışta darbukaya benzetilse de yapımında kullanılan malzeme bakımından bu iki enstrüman birbirinden oldukça farklı yapıdadır.
- Cajon: Türkçe telaffuzu ‘kahon’ olarak gerçekleştirilen bu ritm aleti, kelime kökeni olarak İspanyolca’dır. İspanyolca’da cajon kutu anlamına gelmektedir ki zaten enstrümanın şekli birebir kutu görünümündedir. Kahon üstüne oturularak el ya da çalınmak istenen müzik türüne göre fırça gibi ek aparatlarla da çalınabilmektedir. Enstrümanın ortasından çıkan ses kalın bir frekansı karşılarken, köşelere vurularak elde edilen ses ince tonda bir frekansa denk gelmektedir.
- Bongo: Latin Amerika kökenli olan bu ritm aleti sıkça İspanyol seramonilerde kullanılmaktadır. Bongonun tarihinin 1500’lü yıllara gittiği söylentiler arasında yer alsa da bu konuyla ilgili henüz netleşmiş bir bilgi bulunmamaktadır. Hareketli ritmler içeren etnik müziklerde sıkça bongo ritmleri duyulabilmektedir.
- Marakas: Perküsyon nedir? denildiğinde belki de ilk akla gelen müzik aletlerinden biri olan marakas, salladıkça ses çıkaran, içinde bulunan boşluğa çeşitli parçalar (pirinç, metal vb.) doldurulmuş bir müzik aletidir. Latin Amerika ve Afrika gibi yerel müziklerde sıkça kullanılır. Metal, plastik ve tahtadan üretilen marakasların kullanımı yaygın olsa da en kaliteli marakaslar bambudan üretilmektedir.
- Def: Diğer bir adıyla tef olarak bilinmektedir. Türk Müziği’nde usülleri vurmak için kullanılan bu ritm aleti, bir çeşit açık davul olarakta adlandırılabilir. Oval çeşitleri olduğu gibi üreticisine bağlı olarak köşeli türleri de mevcuttur. Etrafında 8 adet zil bulunan bu ritm enstrümanı parmak ile çalınmaktadır. Ortaya çıkışı Araplarda rastlanan defin, İspanyollar üzerinden Avrupa’ya aktarıldığı bilinmektedir.
- Kudüm: Hem tasavvufi hem de din dışı müzikte sıkça kullanılan kudümün görüntüsü bir kaseyi andırmaktadır. Türüne göre hem elle hem de ‘zahme’ adı verilen tokmaklarla çalınan bu müzik aletini çalan kişilere ‘kudümzen’ adı verilmektedir. Genellikle çalınan eserin gidişatını hissettirmek ve ritmini karşı tarafa aktarmak için kullanılan bu ritm aleti, Türk Müziği’nde önemli bir yere sahip perküsyon aletleri arasındadır.
- Darbuka: Tarihçesi milattan önce zamanlara kadar dayanan darbukanın, bir çok farklı boyutlarda üretilmiş formları bulunmaktadır. Sırasıyla önce Anadolu, ardından da Mezopotamya ve Orta Asya topluluklarında popüler olmaya başlayan darbuka, kültürel faktörlerin de etkileriyle birlikte günümüzde öncelikle Türkiye’de olmak üzere K. Afrika ve Arap ülkeleri gibi toplumlarda da oldukça benimsenmiştir. Türk Halk Müziği’nde aktif olarak kullanılan bu müzik aleti günümüzde TSM, pop gibi müzik türlerinde de aktif kullanılmaktadır. Darbukanın yapımında pirinç, alüminyum gibi çeşitli metal madenler kullanılanmakta ve yüzeyinde tonlarının ayarlanabilmesi için akort vidaları yerleştirilmektedir.
Perküsyon Çalmanın Faydaları Nelerdir?
- Ritm aletleri çalmanın sayısal zekaya önemli derecede katkı sağladığı doğruluğu kanıtlanmış bilgiler arasında yer alıyor.
- Vurmalı müzik aletlerinin öğreniminin ritmik bir yapıda olmasından dolayı çalan kişinin derslerde daha eğlenceli dakikalar geçirmesini sağlıyor.
- Perküsyon aletleri vuruşlara dayalı enstrümanlar olmasından dolayı kişi üzerinde sakinleştirici etki yaratıyor bu yüzden de çalan kişinin deşarj olmasını sağlıyor.
- Eğlenirken, kalori yakmanın en eğlenceli yolu perküsyon çalmak! Ortalama bir ritm aletini bir saat çalmanın 147 kalori yakmaya eş değer olduğu söyleniyor.
- Bağımlılıklardan kurtulma üzerine seans yapan yerlerde ritmle tedavi yöntemi gerek enstrüman çaldırarak, gerek beden perküsyonu çalışmaları yaptırarak sağlanmaktadır.
‘’Perküsyon Nedir?’’ adlı makalemizi bitirdik, bir sonraki makalemizde görüşmek üzere!