1. GİTARDA NOTALARIN YERLERİ VE İSİMLERİ
Gitar notalarının yerlerini ve isimlerini öğrenmek isteyenler için aşağıdaki bilgileri sunabiliriz:
-
Gitar Tellerini Tanıyalım
Gitar nota yerlerini öğrenmeden önce gitar tellerini yakından inceleyelim. Gitarda her telin, basmasak bile boş hali ile bir ses değeri ve notası var. Bildiğimiz gibi altı telden oluşan klasik gitarda bu ses değerlerini öğrenelim. En üst telimizi 1. telimiz olarak sayarak sıralayalım.
I. “Mi” (E)
II. “La” (A)
III. “Re” (D)
IV. “Sol” (G)
V. “Si” (B)
VI. “Mi” (E)
Gördüğünüz gibi 6 telimiz var. Bunlardan 1. Ve 6. tellerimizin ses değerleri “Mi” notasıdır. Aralarında ki oktav farkından dolayı birinci telimiz “Kalın Mİ” notasıdır, altıncı telimiz ise “İnce Mİ” notasıdır. Ayrıca notaların yanlarına yazdığımız harfler, bu notaların latin karşılıklarıdır. Notaları öğrenmek için araştırma yaptığınızda karşınıza bu harfler çıkabilir. Bunları tanımanız ve öğrenmeniz gerekiyor.
Yukarıda eklediğimiz görselde alttan yukarı doğru boş tellerin notaları ve tellere bastığınızda hangi notalar olduğunu gösteriyor. Öncelikle sizlerin boş tellerin hangi notalara işaret ettiğini öğrenmeniz gerekiyor.
NOT: Görselde perdelerde gördüğünüz “# simgesi” diyez anlamına gelir. “b simgesi” ise bemol demektir.
-
Gitar Notalarını Hızlı Öğrenme Egzersizi
Gitarda boş tellerin hangi notaları seslendirdiğini öğrendiğimizi varsayıyorum. Sırada telleri kullanarak notaları öğrenme aşaması var.
Bunlar için ise ilk tavsiyem here telin ilk notasından başlayıp sağa doğru tüm notaları çalmanız. Bunu yavaş yavaş yapın. Her bastığınız notanın karşılığını ismini karşınızda bir kağıtta bulundurun ve seslendirin. Bastığınız her telin hangi notaya denk olduğunu seslendirerek tekrar edin.
Örnek: Üstte verdiğim görselde Latin harflerle hangi telde hangi notaların var olduğunu ve yönüne göre 12. perdeye gelene kadar basılan notalar mevcut. Bunları tek tek çalarken seslendirin. Günde yarım saat ile bir saat arası egzersiz yapmanız, bu notaları kolaylıkla ezberlememizi sağlayacak.
-
Gitarda Perdeler Arası Nota Yerleri
Gitarımız 6 telden oluşuyor. Bunu zaten öğrenmiştik. Bu tellerin her biri için 12 perde ve yani doğal olarak 12 nota sesi mevcuttur. Her perde arası yarım sesdir. Bunu açıklamam gerekirse, normalde notalar 7 adettir. Bu herkes tarafından bilinen “do-re-mi-fa-sol-la-si” notalarıdır. Fakat bunların birde ara notaları mevcuttur. Ara notalar ile beraber aslında 12 notamız mevcut hale gelir.
Ara notalarımız “diyez” bulunan notalardır. Yalnız burada önemli nokta “mi” notası için mi-diyez yoktur. Ayrıca perdelerde bir düzen mevcuttur. Yukarıda tablo olarak sunduğumuz ve 6 telin seslerini anlattığımız kısımda görülen boş tellerin seslerine göre gelecek nota devam eder.
Örnek: Birinci telimizin boş hali “mi” notasıdır. Perde de notalara basmaya başladığımız da mi notasından sonra ki nota gelecektir. Mi notasından sonra “FA” geldiği için perdemizde tele bastığımızda ilk notamız Fa olacaktır. Daha önce söylediğim gibi mi diyez olmadığı için FA ile devam eder. Fa notasından sonra ise fa-diyez gelir. Yani Fa ile Sol arasında Fa diyez vardır. Sıralama normal bilinen nota sırasına göre aralara diyezleri sıkıştırarak devam etmektedir.
NOT: Si ve Mi notalarının diyezi yoktur.
Örnek gitar telinde perdelerin nota sıralaması
6. telimizde boş hali “Mİ” notasıdır.
İlk perdemizden itibaren sırasıyla : FA / Fa-diyez / SOL / Sol-diyez / LA / La-diyez / Sİ / DO / şeklinde gider.
-
Gitar Nota Yerlerini Öğrenme Egzersizleri Yapın
Yazımızın ilk bölümünün sonuna gelirken sizlere vereceğim son önerme ise üstte verdiğim resmin bir çıktısını almak ve notaları bir not defterine resmetmek olacaktır. Böylece notaları çalarken hangi sesi çıkardığını seslendirebilirsiniz. En önemli nokta çaldığınız notayı sesli olarak söylemek ve sürekli tekrar etmektir. Zaten bunları yaparken farkında bile olmadan notaları ezberlemiş ve öğrenmiş olduğunuzu göreceksiniz.
2. YENİ BAŞLAYANLARA ÖZEL GİTAR AKORLARI HAKKINDA TEMEL BİLGİLER
Yeni bir enstrüman öğrenmek çok kolay değildir. Herhangi bir enstrümanı öğrenmeye başladığınız zaman ilk adım oldukça zor olacaktır. Bilgi eksikliği başlangıçta pek çok şeyin yolunda gitmemesine neden olabilecektir. Özellikle nereden başlayacağınızı bilmek oldukça zordur. Gitar söz konusu olduğunda altı tel ve bitmek bilmeyen bir perde dizisi karşınıza çıkacaktır. Bir gecede çok ünlü bir gitarist olamayacağınızı bilmelisiniz. Bunun için yolculuğunuza yeni başlayanlar için kolay olan gitar akorlarını öğrenerek başlayabilirsiniz.
-
Majör ve Minör Akorlar
Müzikle daha önce tanışmış biriyseniz muhtemelen majör ve minör kelimelerini daha önce duymuş olmalısınız. Eğer henüz duymadıysanz bunların çalmak söz konusu olduğunda oldukça önemli olduğunu bilmelisiniz.
Majör akorların sesi canlı ve mutludur. Minör ajorlar ise iç karartıcı ve melankolik sesleri ifade eder. Majör ve minör ile ilgili bilmeniz gereken çok fazla şey vardır. Ancak bunlar başlangıç için son derece yeterlidir.
Başlamadan önce tellere basmanın parmaklarınızda belirli problemlere neden olabileceğini unutmamalısınız. Akorlar arasında hızlıca geçiş yaparken düzgün bir ses çıkarmak oldukça zor olabilir. Zamanla buna alışacak olduğunuzu unutmamalısınız.
Yeni başlayanlar için yedi başlangıç akorunun yer aldığı bu listede daha temel bilgilere sahip olabileceksiniz. Akorun neye benzediğini anlayabilecek ve akorlar arasında geçiş yapmak sizin için çok daha kolay olacaktır.
A Majör Akoru
Bu akor oldukça basit olsa bile en zor olan kısım kesinlikle üç parmağını bir perde üzerinde sıkmaktır. Bu akorun klasik versiyonunda dördüncü parmağınızı B teline (ikinci tel), üçüncü parmağınızı G teline (üçüncü tel) ve ikinci parmağınızı D teline (dördüncü tel) koyarsınız. Her birinin ise ikinci perdede olması gerekmektedir.
Başlamak için daha basit olan sürüm A’nın askıya alınması şeklindedir. Başka bir ifadeyle akorun üçte birinin çıkarılmasını sağlamalısınız. Buna sus adı verilmektedir. A sus basitçe G teli üzerindeki üçüncü parmağınız (üçüncü tel) ve D teli üzerindeki ikinci parmak (dördüncü tel) şeklindedir. Bu akor çalındığında E teline (altıncı tel) basılmaması gerekmektedir. Bu akorda ona ihtiyaç yoktur.
B Majör Akoru
Bu akorun biraz karmaşık olduğunu bilmelisiniz. Muhtemelen kafa karışıklığı yaşatacak olan bu durum karşısında zorlanabilirsiniz. Bu nedenle onu başlangıçta B minör ile değiştirmek çok daha doğrudur. Bu akor için üçüncü parmağınızı B teline (üçüncü tel) ve ikinci parmağınızı A teline (beşinci tel) yerleştirmelisiniz.
Şimdi bunun majör değil minör akor olduğunu bilmelisiniz. A majör akrouna göre sesin daha üzücü olduğunu rahatlıkla anlayabilirsiniz. Bir önceki akorda olduğu gibi burada yine E teline basmamaya özen göstermelisiniz.
C Akoru
C gitar çalmaya yeni başlayanlar için en yaygın gitar akorlarından biridir. Ancak bunun son derece karmaşık bir akor olduğunu unutmamalısınız. Bu akorun en zor kısmı üç perdeye yayılma şeklidir. İlk parmağınız ilk perdede B telinde (ikinci tel), ikinci parmağınız ikinci perdedeki D telinde (dördüncü tel) ve son olarak üçüncü parmağınız üçüncü perdedeki A telinde (beşinci tel) olmalıdır.
Bu oldukça zordur. Bu nedenle işinizi kolaylaştırmak için majör C7 akoru ile başlamayı düşünebilirsiniz. Temelde aynı akordur ancak B telini bulmak için endişe etmenize gerek yoktur. Sırasıyla D ve A telleri kullanmanız yeterli olacaktır. Daha önceki akorlarda olduğu gibi E telini yine es geçmelisiniz.
D Akoru
Perdelerle çalışmaya başlayan tüm gitaristler için temel akorlardan biridir. Gitar ustalıkla kendinizi geliştirmeniz gereken bir müzik aletidir. Bunu başarmak için D akoruyla aranızı iyi tutmanız gerekmektedir.
Yapmanız gereken ilk parmağınızı G teline, ikinci parmağınızı e teline (her ikisi de ikinci perdede) ve üçüncü parmağınızı üçüncü perdede B ipine yerleştirmektir. Parmakların küçük bir üçgen oluşturması gerekmektedir. D akoru bu kadar basittir. Bu akorda herhangi bir şekilde E veya A telini çalmamak gerekmektedir.
E Akoru
Bu akor için ilk parmağınızı ilk perdede G teline, ikinci parmağınızı A teline ve üçüncü parmağınızı D teline (her ikisi de ikinci perdede) koymalısınız.
Bu akoru basitleştirmek istiyorsanız bunun yerine E7 çalmayı düşünebilirsiniz. Bunun için üçüncü parmağınızı D telinden çıkartmanız gerekmektedir. Bu akorda tüm telleri çalmanız gerektiğini unutmamalısınız.
F Akoru
F akoru en zor olanlardan birisidir. Doğrudan F akoru ile uğraşmak yerine majör F7 ile uğraşmayı düşünmelisiniz. Yeni başlayanlar için oldukça zor bir akordur çünkü varyasyon üç perdeye uzanmaktadır.
İlk parmağınız ilk perde üzerindeki B teline, ikinci parmağınız ikinci perdedeki G teline ve üçüncü parmağınız üçüncü perdedeki D ipine uzanmalıdır. D akoruna benzer şekilde burada E veya A çalmamaya özen göstermelisiniz.
G6 Akoru
Son akor olarak majör G akorunu öğrenmeniz gerekmektedir. G6 akorunun bir varyasyonu olan bu akoru öğrenmek başlangıçta sizin için çok daha doğru olacaktır. İlk parmağınızı ikinci perdedeki A teline ve ikinci parmağınızı üçüncü perdedeki E teline koymalısınız. Bu akorda tüm telleri çalmanız gerekmektedir.
Akorları herkes kendisine uygun olan hızda öğrenecektir. Pratik yapmak ve gelişmek için kendinize zaman tanımalısınız. Başlarken akorlar arasında tıngırdatma ve geçiş yaparak daha rahat olmaya odaklanmanız gerekmektedir. Pratik yapmak için bazı gitar şarkıları bulmaya çalışabilirsiniz.
3. GİTAR AKORLARI NASIL ÇALINIR?
Özel gitar akorları hakkında bilgi vermemizin ardından, gitar akorlarının nasıl çalınacağına dair bilgileri paylaşmaya başlayabiliriz.
-
D Akoru Nasıl Çalınır?
I. İşaret parmağınızı ikinci perde üzerindeki üçüncü tele yerleştirin, orta parmağınızı ikinci perde üzerindeki birinci tele ve yüzük parmağınızı üçüncü perdedeki ikinci tele yerleştirin.
II. Dördüncü teli açık bırakın.
III. Altta yer alan dördüncü teli tıngırdatın.
Bu adımları takip ettiğiniz zaman D akoru sesini çıkarmış olursunuz. Pratik olması için bunu ardı ardına tekrar etmeyi düşünebilirsiniz.
-
C Akoru Nasıl Çalınır?
I. İşaret parmağınızı birinci perde üzerindeki üçüncü tele yerleştirin, orta parmağınızı ikinci perde üzerindeki dördüncü tele ve yüzük parmağınızı üçüncü perdedeki beşinci tele yerleştirin.
II. Birinci ve ikinci telleri açık bırakın.
III. Altta yer alan beşinci teli tıngırdatın.
Bu adımları takip ettiğiniz zaman C akoru sesini çıkarmış olursunuz. Pratik olması için bunu ardı ardına tekrar etmeyi düşünebilirsiniz.
-
G Akoru Nasıl Çalınır?
I. Orta parmağınızı ikinci perdedeki beşinci tele yerleştirin, yüzük parmağınızı üçüncü perde üzerindeki altıncı ve serçe parmağınızı üçüncü perdedeki ilk tele yerleştirin.
II. İkinci, üçüncü ve dördüncü telleri açık bırakın.
III. Tüm telleri tıngırdatın.
Bu adımları takip ettiğiniz zaman G akoru sesini çıkarmış olursunuz. Pratik olması için bunu ardı ardına tekrar etmeyi düşünebilirsiniz.
-
E-Minör Akoru Nasıl Çalınır?
I. Orta parmağınızı ikinci perdedeki beşinci tele ve yüzük parmağınızı ikinci perdedeki dördüncü tele yerleştirin.
II. Birinci, ikinci, üçüncü ve altıncı telleri açık bırakın.
III. Tüm telleri tıngırdatın.
Bu adımları takip ettiğiniz zaman E-minör akoru sesini çıkarmış olursunuz. Pratik olması için bunu ardı ardına tekrar etmeyi düşünebilirsiniz.
4. AKOR BASMAYI DENEDİM, TAM OLARAK NOTALARA BASAMIYORUM, NE YAPMAM LAZIM?
Akor, 2’den fazla sesin aynı anda basılmasıyla oluşan ses topluluğudur ve gitarda akorlar bareli ve baresiz olmak üzere 2’ye ayrılmaktadır. Bu iki akor türü içinde bir çok egzersiz mevcuttur, ancak öncelikle akor basamama sorununuzun neden kaynaklandığını tespit edelim;
- Gerekli parmak egzersizlerine ve etütlerine gereken özeni göstermemek
- Doğru tutuş pozisyonunu sağlamamak
Eğer ki yukarıda bahsettiğimiz konulardan dolayı akor basamıyorsanız, akor bastığınızda doğru ses elde edememeniz çok normal olacaktır. Çünkü gerekli parmak egzersizlerini yapmayıp elinizi gitarın klavyesine alıştırmazsanız ve daha temel egzersizleri tam yapmadan akor basmaya kalkarsanız mutlaka bu süreçte problem yaşarsınız.
Bu sorunu aşmak için öncelikle teller arasında geçişler bulunduran etütleri çalışmaya başlamalı ve notalara basarken doğru parmak pozisyonlarını kullanmaya özen göstermelisiniz. Peki sonra ne mi olacak? Parmaklarınız gitar üzerinde bulunan perdelere daha kolay basabilecek ve siz parmak hareketlerini daha kolay yapabildiğiniz için, akorları tam basarak, parmağınız başka tele değmeden seslendirebileceksiniz.
Doğru gitar tutuşu konusuna gelelim. Her enstrümanın kendine has bir tutuş tekniği bulunmaktadır ve bu tutuş pozisyonu o müzik aletini çalabilmek için en önemli noktalardan biridir. Eğer ki gitar tutuş şekliniz yanlış ise yalnızca akor basarken değil aynı zamanda bir parçaya eşlik ederken ya da egzersiz yaparken de zorlanabilir, hızlanma konusunda problem yaşayabilirsiniz.
Bu sorunu aşmak için mutlaka sol elinizdeki kaymaları engellemeli ve özellikle baş parmağınızın dik bir pozisyonda olup, klavyenin arkasında dayanak görevi gördüğünü kontrol etmelisiniz. Ayrıca parmaklarınızın notaya basarken dik bir pozisyon yakalamasına da ekstra özen göstermelisiniz. Eğer bu maddeleri harfiyen uygularsanız sizde belli bir süre pratik yaptıktan sonra artık zorlanmadan akor basabilirsiniz.
İzmir’de sanat kursları veren Griffin Sanat olarak gitar nota ve akorları için parmak yerleri hakkında yazdığımız blog yazısının sonuna geldik. Yazı boyunca özel gitar akorları, akorların nasıl çalınacağı ve nota yerleri hakkında detaylı bilgi vermeye çalıştık. Konu ile ilgili bilgi almak için bizlerle iletişime geçebilir; İzmir gitar kursu hizmetimiz hakkındaki detaylara ise ilgili link üzerinden ulaşabilirsiniz.