1. ADIM ADIM GİTAR TELİ DEĞİŞTİRME
Gitarda tel değişimi yaparken bilmeniz gerekenleri madde madde sıraladık. Siz de telini değiştirmek istediğiniz gitar türünü belirleyerek aşağıdaki başlıklardan detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz. Yazımızda belirttiğimiz maddeleri harfiyen uyguladığınız şekilde artık kimseye ihtiyacınız olmadan, tel koparmadan, tel değişimine ücret ödemeden bu işlemleri ücretsiz olarak kendiniz yapabileceksiniz! Sizi daha fazla bekletmeden gitar teli değiştirme aşamalarını anlatmaya geçelim.
Klasik Gitar Teli Nasıl Takılır?
Öncelikle iyi bir klasik gitar teli satın almalısınız. Klasik gitar için olan tellerin 3’ü naylondan geri kalan 3 kalın sesin teli de metalden üretilmektedir. Eğer ki siz bu gitara akustik gitar teli takarsanız, zamanla gitarınızın sap ve gövdesinde ayrılma yaşar ve aynı zamanda gitarınızdan istediğiniz tonları elde edememeye başlarsınız. Uzun süreli bir kullanım elde etmeniz ve tel değişim periyodunu uzatmanız açısından kaliteli bir tel satın almanızı öneriyoruz. Eğitmenlerimizin tavsiye ettiği alabileceğiniz iyi klasik gitar teli markaları arasında Dunlop, Savarez ve Ddario gibi markalar yer almaktadır.
İkinci aşamada gitarınızda yıpranmış telleri sökmelisiniz. Eğer ki yeni bir tel takacaksanız, komple seti değiştirmeye özen gösterin. Eski teller ile yeni takılan teller arasında gözle görülür bir fark olacağından tonun kötü etkilenmemesi adına set olarak değişim yapmanızı tavsiye ediyoruz. Eğer ki tellerin tamamını değiştirme imkanınız yoksa bile mutlaka aynı marka tel kullanmanızı öneriyoruz. Telleri sökme işlemini telleri keserek ya da burgulardan gevşeterek yapabilirsiniz. Eğer ki telleri çıkarmakla fazla vakit kaybetmek istemiyorsanız, gitarın gövdesinde bulunan yuvarlağın hizasından telleri kesebilir ve sonrasında yeni telleri takabilirsiniz fakat bu işlemi yaparken tellerin üzerinize gelmemesi için dikkat etmelisiniz. Gitar tellerini burgulardan gevşetmek ise hem telleri sonradan tekrar kullanabilecek olmanız açısından avantajlı hem de tellerden zarar görmemeniz açısından güvenli. Haliyle bizim de tavsiyemiz bu yöntemi tercih etmeniz yönünde. Bu işlemde gitarın kulaklarından telleri gevşetmeniz ve teller kendini iyice saldıktan sonra köprü bölümündeki düğümleri çözerek telleri çıkarmanız gerekiyor. Zahmetli gözükse de %100 güvenli olduğundan emin olabilirsiniz.
Üçüncü ve son aşamada ise artık yeni gitar telleri takılmaya hazırdır. Köprünün üstünde bulunan çentiklere telleri yerleştirin ve yuvarlak şeklindeki minik boşluklara işaret parmağının 2 boğumu kadar teli geçirin. Bu teli geçirdikten sonra telleri sıkı bir şekilde düğümleyebilirsiniz, ancak düğümü atmadan önce doğru telin doğru konumda olduğundan, teli geçirdikten sonra boşta kalan telin burgulara kadar uzandığından mutlaka emin olun. Tellerin köprüdeki düğümleme işleminin bitişiyle birlikte telleri burgulara getirin ve bu burguların ortasında bulunan boşluklara aynı köprüdeki gibi bir miktar boşluk bırakarak düğüm atın. Ardından telleri muntazam bir şekilde yavaşça sarın. Bu son aşamayı da yaptıysanız gitar teli nasıl değiştirilir? Öğrendiniz demektir. Tebrikler, artık gitarınızı akort ederek dilediğiniz gibi çalışmalarınıza devam edebilirsiniz!
Akustik Gitar Teli Nasıl Takılır?
Öncelikle telleri ve köpründe bulunan pinler sökülmelidir. Akustik gitar teli takma aşamasında öncelikli olarak yapılması gereken şey, tellerin kulak kısmından yavaşça salık hale getirilip, ardından telin bağlı olduğu pinin bulunup, yerinden çıkartılması olacaktır. Ancak bu aşamada önce teli sonrasında pinleri çıkarmanızı öneriyoruz, çünkü pini teller gergin vaziyetteyken çıkarmaya çalışırsanız telinizi koparabilir ya da ani bir şiddetle fırlamasına sebep olabilirsiniz.
Yeni takılacak tellere zarar vermemesi için akustik gitarınızı temizlemelisiniz. Klavyede, köprüde ya da gitarın tellerle teması olan herhangi bir bölümde bulunan kir, toz vb. birikintiler telin çabuk paslanmasını ve eskimesi sağlar. Bu tip durumlar telin performansını düşürür ve kısa süre sonra tekrar tel değiştirme zorunluluğu ortaya çıkar. Eğer hem gitarımın kozmetiği iyi olsun, hem de taktığım telleri uzun süre boyunca kullanayım diyorsanız gitar temizleme sıvıları ile klavye, sap ve burgu gibi bölümleri bir bez yardımıyla silmenizi öneriyoruz!
Akustik gitar için yeni tel seçimi yaparken dikkat etmeniz gereken nokta ise tarzınıza uygun tel seçimi yapmaktır. Öte yandan eğitmenlerimiz tarafından önerilen başlıca akustik gitar teli markaları arasında Elixir, Jim Dunlop, Gibson, Daddario ve Godin gibi markalar yer almaktadır.
Akustik gitar tel seçiminizi yaptıktan sonra nihai olarak sıra telleri takmaya gelir. Akustik gitar teli takma aşamasının sonunda, aldığımız yeni telleri pinin alt bölümüne dolamanız ve ardından iyice sardıktan sonra, pini yerine ufak bir baskı uygulayarak çıkmayacak şekilde yerleştirmeniz gerekmektedir. Pini taktıktan sonra telin ucunu sap kısmına kadar getirmeli, burada teli kulağa dolamalı ve işlemi tamamlamalısınız. Eğer ki teller akort edildikten sonra fazla uzunluk kaldı ise bunları bir kerpeten ya da kesici bir cisim yardımıyla kısaltabilirsiniz.
Elektro Gitar Teli Nasıl Değiştirilir?
Öncelikle eski telleri çıkarmalısınız. Elektro gitar tel değiştirme konusunda en yardımcı aparat tel sarma aleti olacaktır. Bu aparat yardımıyla tellerinizi daha hızlı gevşetebilir ya da gerginliği arttırabilir böylelikle daha hızlı gitar akordu yapabilirsiniz. Öncelikle gitarın burgularına tel sarma aparatını yerleştirin ve teller iyice çalınmayacak kadar salık duruma getirene kadar bu aparatı çevirin.
Bu işlemin bitmesiyle birlikte önce gitarın tüm tellerinin gerginliğini kontrol edin ve eğer yeteri kadar gevşekse gövdenin ortasından bir keski yardımı ile telleri kesin ve burgulara yapılan dolamaları çıkarmaya başlayın. Eğer burgulardaki telleri çıkardıysanız sıra elektro gitarın köprüsü üzerinde bulunan telleri çıkarmaya geldi demektir. Elektro gitarın arka yüzeyi kapaklı bir yapıya sahipse bu kapağı çıkarın ve köprüde bulunan telleri içeri iterek, gitarın arkasından rahatlıkla telleri çıkarın. Eğer gitarınızda arka kapak bölümü mevcut değilse mecburen ön yüzeyden bu işlemi tamamlamalısınız. Ayrıca telleri takmadan önce yapılan gitar temizliği tellerinizin ömrünü fazlasıyla uzatacaktır.
İkinci aşamada yeni elektro gitar tellerini takmalısınız. Takılmak üzere hazırlanan yeni teller, bu kapaktan tel alanına göre sokulur ve köprünün üzerinde bulunan boşluklardan sıralı bir şekilde geçirilir. Bu işlemi satın aldığınız telin poşetinde bulunan sıralamaya göre de yapabilirsiniz. Köprüden çıkan tellerin sıkı bir şekilde yerine yerleştiğinden emin olduktan sonra en kalın ya da en ince telden başlayarak sırasıyla burguya kadar götürün. Eğer ki elektro gitar telinizin uzun kalmasını istemiyorsanız takmanız gereken burgunun 2 yukarısına kadar teli uzattıktan sonra buradan teli kesmeniz yeterli olacaktır. Teli kestikten sonra, telin takılması gereken burguyu tespit edip burada bulunan minik yuvarlak yuvadan teli geçirip, ardından tel sarma aparatı ile hızlıca teli sarma işlemine geçebilir, bu işlemi tüm tellere uygulayabilirsiniz. Çalmak istediğiniz tarza en uygun, tonları hoşunuza en çok giden telleri deneme yanılma yoluyla bulmanızı tavsiye etsekte, bir kaç öneride bulanmaktan zarar gelmez.
Öte yandan eğitmenlerimiz tarafından en çok önerilen elektro gitar teli markaları arasında Fender, Elixir, Dean Markley ve Ernie Ball gibi markalar bulunmaktadır.
Bas Gitar Teli Nasıl Değiştirilir?
Eğer ki bas gitarın sap ayarını yapmayı bilmiyorsanız, tellerin klavyenin düzlüğünü bozmaması ve sap ayarının atmaması için tellerin bir tanesini çıkarırken, bir tanesini takmanızı tavsiye ediyoruz. Bas gitar telleri kalın olduğundan dolayı klasik, akustik ya da elektro gitarda olduğu gibi teller kesmek kolay olmayacaktır. Bu yüzden telleri sap bölümündeki akort kulaklarından ağır ağır gevşetip, köprü üzerinde bulunan bağlantısından çıkarmanız gerekmektedir. Tel takma işlemini yaparken sarımlarda problem yaşamamanız ve akordun daha sağlam oturması açısından bu işlemi sıralı olarak yapmanızı öneriyoruz. Şimdi ise bas gitar teli değiştirme aşamalarının bir diğerini ele alabiliriz.
İkinci aşamada tahmin ettiğiniz üzere telleri takma ve akort etme işlemleri bulunmaktadır. Teller takılırken önce bas gitar telinin boncuksuz ucunu gitarın arka kapağında eğer ki yoksa gitar köprüsünün üzerinde bulunan minik boşluğa geçirmeli ve burdan burguların olduğu yere kadar uzatmalısınız. Bas gitarı sapının ya da köprünün bulunduğuna konuma göre genellikle teller uzun kalacaktır, bu durumu önlemek adına teli takacağınız yere 4-5 parmak daha ekleyip yan keski ya da pense yardımıyla telleri buradan kesebilirsiniz. Kesme işlemini bitirdikten sonra kulakların üstünde bulunan delikten teli kanca şeklinde geçirip, metal yuvarlağın etrafında 1 tur sarabilir, ardından kulaklardan tellerin gerginliğini arttırıp, bas gitarınızın akordunu yapabilirsiniz.
Öte yandan eğitmenlerimiz tarafından en çok önerilen bas gitar teli markaları arasında DR, Elixir, Jim Dunlop, Rotosound ve Ernie Ball gibi markalar bulunmaktadır.
2. GİTAR TELİ DEĞİŞTİRMEYE YENİ BAŞLAYANLAR İÇİN TAVSİYELER
Gitar telini değiştirmek isteyenler için yazımızın ilk aşamasında gitar teli değiştirme şeklini her bir gitar çeşidi için ayrı başlıklar altında ele almıştık. Şimdi konuyu toparlamak ve konunun daha iyi anlaşılması adına gitar tellerini değiştirirken takip edilecek adımları tüm gitar çeşitlerine yayarak özet geçeceğiz:
Gitar Tel Sarma Aracı Satın Alın
Telleri kırpmak istediğinizde işlerin sarpa sarmasını istemiyorsanız mutlaka bir tel sarma aracı satın almalısınız. Tel sarma aracı satın alırken bu araçta yerleşik bir kesicinin olduğundan emin olmalısınız.
Aletin bir tarafı gitar mandalının üzerinde kaydırılmak üzere tasarlanmıştır. Böylece diğer tarafta tipik olarak bir kesme makinesi bulunurken yeni bir ipi hızlı bir biçimde germe fırsatını elde edebilirsiniz. Bu uygun fiyatlı araç size tahmin ettiğinizden çok daha fazla zaman kazandıracaktır.
Gitarın Eski Telleri Çıkarın
Bu adımda eski gitar tellerini teker teker dikkatli bir şekilde çıkarın. Böylece gitarın boynu gerginlik eksikliğinden ötürü zarar görmeyecektir. Gitar tellerinin değiştirirken bu işlemi mutlaka sırayla gerçekleştirmeye çalışmalısınız.
Ancak her zaman önce gitar boynunu silmeniz gerekmektedir. Telleri kordon hala sıkı şeklindeyken kesmeye çalışmak yerine ayar çubuğundan gevşeterek yavaşça çıkarmalısınız. Telleri gevşetme yoluna gitmezseniz çıkarmaya çalışırken size çarpma olasılığı oldukça yüksek olacaktır.
Tel Sonlarını Karıştırmaktan Kaçının
Gitar tellerinin çoğu metalden yapılmaktadır. Bu nedenle gitar tellerinin uç kısmı oldukça keskin olabilmektedir. Telleri çıkartırken ve değiştirirken uç kısımları tutmaktan olabildiğince kaçınmanız gerekmektedir. Bununla birlikte gevşek olan telleri çocuklardan uzak tutmalısınız. Aksi taktirde parmağınıza metal bir kıymık parçası batacaktır.
Köprü Pinini Gitara Zarar Vermeden Çıkarın
Tel sarma aracınızda köprü pinini çıkarmak için küçük bir çentiğin olması gerekecektir. Akustik gitar tellerini değiştiriyorsanız her bir pinin altındaki çentiği kaydırın ve çekin. Ayrıca bir pense veya bir kaşık da kullanabilirsiniz.
Hangi yöntemi kullanıyorsanız kullanın gitara zarar vermemeye çalışmalısınız. Çünkü yanlış bir şey yapmanız durumunda kullandığınız araç gereçlerin gitara zarar verme potansiyeli bulunmaktadır. Bunu önlemek için aletin altına koruyucu bir bariyer görevi görebilecek küçük bir bez yerleştirmelisiniz.
Dizeleri Değiştirirken Köprü Pinini Test Edin
Yeni telleri taktıktan sonra köprü pinini olabildiğince bastırmış olduğunuzdan emin olmalısınız. Böylece ipi gerdiğiniz zaman dışarı çıkma olasılığı kalmayacaktır. İşi bitirmeden önce ipi elinizle çekerek pini test edebilirsiniz. Böylece daha sonra oluşabilecek potansiyel tehlikeleri ortadan kaldırmış olursunuz.
Rüzgara Yer Bırakarak Artık İpi Kesin
Gitar tellerinin çoğu gerekenden çok daha uzun olmaktadırlar. Bu nedenle fazla tel uzunluğunu kesmeniz gerekmektedir. Ayar pinini geçerken bir elin genişliği kadar tel bırakırsanız iyi yapmış olursunuz. Böylece teli etrafından dolaştırırken çalışmanız için yeterli düzeyde tele sahip olursunuz.
İpin son kısmını bükülmüş bir V şekline getirmelisiniz. Daha sonra onu ayarlama mandalına asmalı ve mandalın çevresine birkaç kez sarmaya çalışmalısınız. Bu işlemi bitirdikten sonra teli, tel sarıcı ile sıkma yoluna giderek her şeyin yerli yerinde olduğundan emin olmalısınız.
Telleri Ayarlayın
Yeni tellerinizde ayar yapmaya başlamak için yeterince sıkı olduklarından emin olmanız gerekmektedir. Her birini köprüden boyuna doğru uzatmanız gerekmektedir. Böylece tellerin düzenli kalmasını sağlayabilirsiniz. Çünkü bu durumda teller pek gevşek olmayacaklardır. Daha sonra gerekli ses ayarlarını yapmaya başlayabilirsiniz.
3. GİTAR NASIL AKORT EDİLİR?
Gitar telinin değiştirilmesinin yanı sıra konu ile bağlantılı olarak gitar akordu da önemlidir. Nitekim gitar telinin değiştirildiği durumlar da dahil olmak üzere dönem dönem gitarınızı akort etmeniz gerekecektir. Bu doğrultuda gitar akort edilirken dikkat edilmesi gerekenleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
Başlangıç Noktasına Karar Verme
Gitar tellerini ayarlarken nereden başlamanız gerektiğine iyi karar vermelisiniz. En kalın telden başlayarak (yukarı en yakın olandır) notaların şu şekilde olduğuna dikkat etmelisiniz: E, A, D, G, B, E.
Bu şekilde başlangıç yapmak temel seviyede akort işlemini gerçekleştirmek anlamına gelir. Telleri bu şekilde ayarlarken en üstte olan E telinin her zaman yüksek olanı, en alttaki E telinin ise her zaman düşük olanı ifade ettiğini bilmeniz gerekir. Genelde geçişler 6. telden 1. tele doğru olacağından bu şekilde ayarlama yapmalısınız.
Temel Ayarları Gerçekleştirme
Her tel için doğru notanın ne olduğunu bulmalısınız. Her tel için uygun notaları bilmeden gitar ayarını yapmanız çok kolay değildir. En düşük ve en kalın olan telden başlayarak ayarlamaları yapmanız gerekir: E, A, D, G, B, E.
Her tel için doğru ayar mandallarını tanımlamalısınız. Her teli doğru şekilde takip ederek hangi mandala bağlı olduğunu kontrol etmelisiniz. Bunun için ipi birkaç kez çekmeniz yeterli olacaktır. Bunu yaparken aynı zamanda mandalı yukarı doğru ve aşağı doğru çevirmeniz gerekir.
Her teli ayrı ayrı çalmalı ve mandalını doğru perdeyle eşleştirmek için mandalını döndürmelisin. Elektrikli bir akort aleti kullanıyorsanız onu gitara yakın tutarak sesi yakalamasını sağlamalısınız.
Ayarlamaya çalıştığınız teli ardı ardına çalın ve ayar mandalını mümkün olduğunca kullanmaya çalışın. Doğru sesi yakalamak için standart ayar örneklerinden faydalanabilirsiniz.
Daha Hassas Ayarlama
Kaliteli bir gitar akort ayarlayıcısı alarak akort işlemini çok daha kolaylaştırabilirsiniz. Bu tür yardımcı aletler daha hassas ayarlamalar yapmanıza yardımcı olacaktır. Gitarınızı uygun şekilde ayarlamanın en doğru yolu budur.
Gitar akort ayarlayıcıları bir perdenin ne kadar veya kapalı olduğunu size gösterir. Böylece gitarınızı ayarlarken hangi yöne gitmeniz gerektiğini anlarsınız. Size pek çok konuda yardımcı olabilecek bu araçları kullanırken tek yapmanız gereken yönergelere uymaktır.
Gitarını daha hassas bir şekilde ayarlamak istiyorsanız mümkün olduğunda yukarı doğru ayarlama yapmalısınız. Tüm akustik yaylı enstrümanlarda keskinden düze doğru ayarlamak yerine düzden keskine doğru ayarlamak çok daha doğrudur. Teldeki gerginliğin azalması demek gitarda kolay bir biçimde ayar dışına çıkmanız anlamına gelecektir. Bu nedenle teli ayarlarken doğru gerginliği yakalamak oldukça önemlidir.
Gerektiği zaman mutlaka yeni teller kullanmalısınız. Eski yıpranmış tellerin ayarlanması kolay değildir. Sürekli olarak yeniden ayarlama yapmak zorunda kalırsınız. Tellerinizin dağınık durumda olması demek çalış performansınızı etkileyebilecek bir etki altında kalmak demektir. Bu nedenle gerektiğinde telleri değiştirmelisiniz.
Acele Etmeden Ayar Yapma
Yeni başlayanların en büyük sorunu akort işleminde aşırı acele etmeleridir. Ayar mandallarını çok uzağa doğru çevirmek ve tellerin kırılmasına neden olmak en çok rastlanan acelecilik örneklerinden birisidir. Telleri ayarlamaktan korkmanıza gerek yoktur. Sadece ufak çevirmelerden sonra tellerin kırılmayacağını bilmeniz yeterlidir.
Bir alıcı kullanmanız durumunda telleri ne kadar ayarlamanız gerektiğini daha rahat anlarsınız. Örneğin, 2. teli çaldığınızda alıcınız G notunu veriyorsa onu 2 adım sıkmanız gerekecektir ve bu mandalı birkaç kez döndürmeniz anlamına gelecektir.
Sesi Canlı Tutma
Gitardan çıkan sesi canlı tutmak son derece önemlidir. Gitarı çaldıktan sonra tellerini mikro fiber bez kullanarak silmeli ve çeşitli tel temizleyici kullanmayı düşünebilirsiniz. Ayrıca, telleri değiştirirken aynı zamanda gitarın klavyesini temizlemeyi ihmal etmemelisiniz.
Ayrıca, değiştirilmiş ayarlara sahipseniz tellerinizi daha sık değiştirmeniz gerektiğini unutmamalısınız. Bu tür bir yaklaşımla gitarınızı kullanırken gerilme ve aşınma daha fazla olacağı için telleriniz daha hızlı bir şekilde aşınma eğiliminde olacaktır. Gitarınızı akort ederken aynı zamanda temel ölçekleri öğrenmek çok daha iyi bir fikirdir.
İzmir’de gitar kursu veren Griffin Sanat olarak gitar teli değiştirme ve gitar akort etme üzerine yazdığımız geniş kapsamlı blog yazımızın sonuna geldik. Sizler için sunduğumuz İzmir gitar kursu avantajlarına göz atmak için ilgili linke tıklayabilir; sorularınız için bizlerle 0554 971 45 30 numaralı hat üzerinden iletişime geçebilirsiniz.