Piyano, İtalya’da 1700’lü yıllarda ilk keşfedildiğinden beri sürekli geliştirilmeye çalışılan bir müzik aleti olmuştur. Gerek tuşe gerekse ses kalitesindeki eksiklikler luthierleri bu enstrüman üzerinde çalışmaya yönlendirmiştir. Bunun sonuçları olarakta günümüzde bir çok farklı piyano çeşitleri ortaya çıkmış ve hepsi farklı boyutlarda farklı özelliklerde olduğu için karakteristik özelliklerine göre adlandırılmışlardır.
Piyano türleri, mekanizmalarının konumuna göre (dikey, yatay) ve çalışma prensiplerine göre (dijital, akustik vb.) 2’ye ayrılmıştır. Yazımızda piyano çeşitleri hakkında aradığınız tüm bilgileri bulabilir ve piyano satın almadan tercihinizi bu çeşitler arasında kendi gözlemlediğiniz avantaj-dezavantajlara göre yapabilirsiniz!
İşlevine Göre Piyano Çeşitleri
Bu piyano çeşitleri tamamen yer aldığı türün çalışma prensibine göre sınıflandırılmıştır. Bu maddemizde belirttiğimiz türler piyano satın almaya karar verdiğiniz zaman ilk belirlemeniz gereken özelliklerden oluşmaktadır. Her ne kadar bir kaçı günümüzde yaygın olarak kullanılmasa da isteğinize bağlı olarak bu piyanoları 2. el olarak satın alabilirsiniz. Gelelim işlevlerine göre piyano çeşitleri sıralamasına ve ardından detaylandırmaya;
- Duvar (Konsol) Piyanosu
- Elektronik (Dijital) Piyano
- Kuyruklu Piyano
- Pnörmatik Piyano
- Mekanik Piyano
- Hazırlanmış (Prepared) Piyano
Piyano Çeşitleri Nelerdir?
- Duvar (Konsol) Piyanosu
Armoni ve tel düzeni piyanonun içine dik olarak yerleştirilmiş piyanoya duvar piyanosu, bir diğer adıyla konsol piyano denmektedir. Kuyruklu piyanolarda yatay olan tel ve mekanizma düzeni bu piyanolarda tam tersine dikeydir. Evlerde alanın daha rahat kullanılabilmesi, tınısının kaliteli olması ve evde ‘gerçek piyano deneyimi’ ile pratik yapabilmek açısından bu piyano çeşitleri en çok rağbet gören türler arasındadır.
- Elektronik (Dijital) Piyano
Tamamen elektrik akımının sesi frekansa dönüştürmesi ve bu sayede ses çıkarması sayesinde bu isimle adlandırılmıştır. Günümüzde en çok satın alınan piyano çeşitleri elektronik piyanolardır. Elektronik piyanolarda birebir akustik tınısı elde edilmese de zamanla gelişen teknoloji sayesinde akustik sese en yakında piyano sesleri elde edilmeye başlanmış ve tuş hassasiyeti gerçeğe oldukça yaklaştırılmıştır.
Elektronik piyanolar ses ayarının yapılabilmesi, üzerinde; metronom, transpoze, çeşitli ses özellikleri gibi artılar sunmasından, rahat taşıma kolaylığı sağladığından ve dikkatli korunduğunda çok uzun seneler boyunca hiç bir bakım gerektirmemesinden dolayı piyano çalmayı düşünenlerin karşısına çıkan bulunmaz bir fırsattır!
- Kuyruklu Piyano
Kuyruklu piyano, konsol piyanonun aksine tel sistemi ve armoni tablası olarak dikey değil, yatay olarak sıralanmıştır. Bu yüzden geniş bir alan kaplamakta olup, çoğunlukla konser performanslarında bu piyano kullanılmaktadır. Diğer piyano çeşitleri ile karşılaştırıldığında devasa boyutlarıyla, hayranlık uyandıran görüntüsüyle bir adım öne çıkan bu piyano türü fiyat bakımından da oldukça pahalıdır.
Profesyonel bir kuyruklu piyano satın almak istiyorsanız yaklaşık olarak bir ev parasını gözden çıkarmalısınız desek çokta yanılmış olmayız diye düşünüyoruz. 🙂 Yüksek ses hacmine ve kuvvetli bir akustiğe sahip bu piyanolar; çeyrek, yarım ve tam kuyruklu olmak üzere 3′ ayrılmaktadır.
- Pnörmatik Piyano
Hava basıncı sayesinde çalışma aksiyonunun alındığı piyano türleri, pnörmatik piyano olarak adlandırılmaktadır. Bu piyanonun çalışma prensibine göre, cetvel ve pirincin yuvarlak boşlukları ile uyumlu, karton malzemeden yapılma bir rulonun içine seri şekilde dolan hava, tokmakların hareketini sağlar ve böylece ses ortaya çıkar.
- Mekanik Piyano
1800’lü yılların sok dönemlerinde Amerika’da keşfedilmiş olan mekanik piyano, üstünde dışa doğru çıkık dişler bulunan, tahta bir yuvarlağın yay yardımıyla döndürülmesiyle tokmak mekanizmasını harekete geçirir. Tokmakların harekete geçip, piyanonun içinde bulunan tellere vurmasına göre sesin oluşumu tamamlanır, literatürde bir nevi otomatik piyano olarak geçmektedir.
- Prepared (Hazırlanmış) Piyano
John Cage tarafından 1900’lü yılların ortasında icat edilen bu müzik aletinde, piyanonun tonunda farklılık yaratmak adına teller arasında mevcut olan boşluğa çivi, kauçuk parçası, farklı madenlerden parçalar ve tahta gibi malzemeler yerleştirilmiştir. Böylece piyanodan farklı tonlarda tınılar elde edilebilmiştir. Bu yüzden Türkçe’ye hazırlanmış piyano olarak geçmiştir.
Mekanik Yerleşimine Göre Piyano Çeşitleri
Bu piyano türleri tamamen içerisinde yer alan tel, armoni tablosu gibi aksamların dik ya da yatay olarak yerleştirilme düzenine göre oluşmuştur. Dikey ve yatay piyanolar arasındaki tek fark bu sistemdir, bu çeşitler içerisinde yer alan piyanolar ise boyutlarına göre sıralanmıştır.
Dikey Piyano Türleri
- Spinet Piyano
Spinet piyano, en küçük piyano çeşitleri arasında ilk sırada yer almaktadır. Boyutlarının her ortama uygun bir yapıda olmasından dolayı en çok tercih edilen piyano türleri içerisindedir. Spinet piyanolar yaklaşık olarak 140 cm genişlik, 95 cm uzunluk gibi ölçülerde üretilmektedir. Boyutlarının diğer piyano türlerine göre daha minimal olmasından dolayı üzerinde bulunan eklentiler ve özellikler daha kısıtlıdır.
- Konsol Piyano
Konsol piyanonun bir diğer adı duvar piyanosudur ve elektrikli değil, mekanik bir çalışma prensibi vardır. Bu piyano çeşitleri aslında bir nevi kuyruklu piyanonun evlere uyarlanmış hali olarakta görülebilir. Yerden tasarrufun sağlanabilmesi açısından armoni tablası ve telleri dikey şekilde yerleştirilmiş ve bu şekilde piyanonun boyutlarında küçülme elde edilmiştir.
Üretiminde kullanılan ağaçlar kişinin tercihine göre değişse de genellikle sağlamlığı ve sesin iyi yansıtmasından dolayı ladin ağacı tercih edilmektedir. Konsol piyanonun tuşları, kuyruklu piyanonun tuş hassasiyetine yakın üretilmiş olmasından ve yüksek ses kalitesine sahip olmasından dolayı, size gerçeğe en yakın kuyruklu piyano deneyimini yaşatmaktadır.
- Stüdyo Piyano
Genellikle okullarda, stüdyolarda ve eğitim kurumlarında tercih edilen piyano çeşitleridir. Dijital çalışma prensibine sahip bu piyanoların tonları oldukça iyi ve kullanım açısından oldukça sağlam, uzun süreli piyanolardır. En küçüğü 114 cm olan stüdyo piyanoların, en büyüğü ise 121 cm olarak üretilmektedir. Bu aralıkta olan stüdyo piyano türleri de bulunmaktadır.
- Dik Piyano
Genişliği 147 ile 150 cm arasında değişen dik piyanoların uzunluğu ise 127 cm ile 152 cm arasında farklılık gösterebilmektedir. Dik piyanoların günümüzdeki popülerliği yavaş yavaş kaybolmakta olup, evlerde olan kullanımı azalmaya başlamıştır.
Yatay Piyano Türleri
- Petite Grand
Petite grand, yatay piyano çeşitleri içindeki en küçük piyano türüdür. Yüksek bir ses tınısına sahip olan bu piyano, aynı zamanda taşıma kolaylığı sağlamasından dolayı çok tercih edilen piyano türleri arasındadır.
- Baby Grand
Baby grand, diğer piyanolara göre daha hesaplı fiyatlara sahip olmasından ve estetik olarak göze fazlasıyla hitap etmesinden dolayı çok rağbet gören bir piyanodur. Fiyat-performans açısından yapılabilecek en iyi tercihlerden olan bu piyanolar, oldukça kaliteli tonlar vermektedir.
- Medium Grand
Yatay piyano çeşitleri arasında medium grand, adındanda anlaşılacağı gibi orta büyüklüğe sahip bir piyano türüdür. Ortalama 170 cm uzunluğunda üretilen bu piyanolarda ufak tefek boyut değişikliği olabilmektedir.
- Parlor Grand
Bu piyano çeşitleri genellikle büyük boyutlarından dolayı evlerin salonlarında tercih edilen, geniş kullanıma ve çokça eklentiye sahip piyanolardır. Ebatlarının büyüklüğünden dolayı bu piyanolara daha fazla özellik yüklenebilmektedir.
- Semiconcert Grand
Semiconcert Grand, yatay piyano çeşitleri arasında büyüklük sıralamasında 2. büyüklüğe sahiptir.190 cm ile 214 cm arasında uzunluğu değişen modelleri bulunmaktadır.
- Concert Grand
En büyük piyano çeşitleri tacını kendinde barındıran concert grand, profesyonel piyanolar olarak nitelendirilmektedir. Geniş ebatlarından dolayı en fonksiyonel ve en iyi kullanıcı deneyimi sunan piyanolardır. Concert grand piyanolar 2 metre 70 cm boyutlarından daha uzun şekilde üretilmekte olup, konser salonlarında sergilenen performanslarda kullanılmaktadır.
Piyano ailesinde yer alan türleri mekanik yerleşimlerine ve çalışma prensiplerine göre sınıflandırıp, bu türleri detaylıca inceledik. Piyano çeşitleri ve türleri ile ilgili bu yazımızın da sonuna geldik, diğer makalelerimiz için bizi takipte kalın, sanat dolu günler!