Notaların vuruşlarına ve isimlerine uygun olarak, belli bir tempoda ve melodisiz bir sesle (konuşma ses tonu) okunmasına bona denir. Bona, genellikle bir eser okunmadan ya da çalınmadan önce uygulanan bir egzersiz türüdür.
Eğer ki bir eser seslendirilmeden ya da icra edilmeden önce bona yapılırsa, deşifre(ilk kez seslendirme) aşamasında oluşabilecek hatalar minimuma indirgenir ve eserin melodisiz bir şekilde ön analizi çıkartılmış olur.
Bona, nota öğrenmek için izlenen en pratik ve temel yollardan biridir. Sık sık bona çalışmalarının yapılması yalnızca eserin çözümlenmesinde değil, aynı zamanda genel olarak notaların daha hızlı şekilde okunmasına, notaların hafıza da kalıcı bir yer edinmesine ve ritm duygusunun gelişimiyle birlikte tartımların daha doğru uygulanmasına da fayda sağlayacaktır.
Bona Çalışmalarının Faydaları Nedir?
- Notaların yerlerinin kavranmasını kolaylaştırır.
- Ritim kalıplarının doğru şekilde öğrenilmesini sağlar.
- Hızlı nota okuma yetisi kazandırır.
- Nota öğrenme sürecini hızlandırır, kolaylaştırır.
- Deşifre olarak çalınacak bir notanın icrası sırasında oluşabilecek hata oranını düşürür.
- Ön analiz yaparak parçanın genel gidişatını öğrenmenizi sağlar.
Bona Yaparken Uygulanması Gerekenler
- Notaların doğru isimleriyle okunabilmesi için ilk okuma sırasında yavaş bir tempo belirlenmelidir.
- Yapılan uygulamanın solfej ile karıştırılmaması adına bonası yapılacak notaların tamamı konuşma sesiyle okunmalıdır.
- Bona yapılırken ritmin doğru algılanabilmesi ve okunan etüt ya da eserdeki tartımların (nota sürelerinin) daha iyi kavranabilmesi için mutlaka el ile tempo tutulmalıdır.
- Notanın okunması esnasında hatanın minimum seviye çekilmesi için uzun vuruş değerine sahip notaların okunurken mutlaka bir sonraki notaya göz gezdirilmesi gerekmektedir.
Bona Çalışmalarında Yapılmaması Gerekenler
- Notanın süresine dikkat etmeden, parçayı gelişi güzel bir şekilde sürekli değişen bir tempoda okumak.
- Uzun süreli notaları seslendirirken notaların vuruşlarını belirtmek adına ses üzerinde boğumlama yapmak.
- Temel seviye nota bilgisine sahip olmadan direkt olarak ileri seviye bona alıştırmalarına başlamak.
- Notaları konuşma ses tonuyla değil, melodili şekilde farklı frekanslarda seslendirmek, bona okuma sırasında yapılmaması gereken uygulamalardandır.
Bona Kitabı
Piyasada aslında bir çok bona kitabı mevcut, ancak temelden başlayıp konuları tane tane işleyen ve düzenli bir aralık sistemine göre ilerleyen kitapları bulmak bir hayli araştırma yapmayı gerektiriyor. Durum böyle olunca biz sizin için gerekli araştırmayı yaptık ve incelediğimiz en faydalı bona kitabı önerilerini sizinle paylaştık! Bona okuma örnekleri ile ilgili kaynak arayanlar için tavsiye edebileceğimiz metot listesi de şu şekildedir;
- Vicdan Tabakoğlu, Bona – Müzik Teorisi Notları
- Carlo Pedron, P. Bona
- Senfoni Müzik Aletleri, Bona – Temel Müzik Teorisi
- Nail Yavuzoğlu, Uygulamalı Müzik Teorisi
Ayrıca bona okuma örnekleri ile ilgili bir başlangıç olması açısından aşağıda eğitmenlerimiz tarafından belirlenmiş bir kaç örneği inceleyebilir ve bona yazımızda belirttiğimiz genel bilgileri bu etütler üzerinde uygulayabilirsiniz.
‘’Bona Nedir?’’ adlı içeriğimizin sonuna geldik, yazımızı vakit ayırıp okuduğunuz için teşekkürler. Bona ile bağlantılı olan ve nota okuma becerinizi bir üst boyuta taşıyacak olan ‘’Solfej Nedir?’’ adlı yazımızı da mutlaka okumanızı öneriyoruz!